Ruïne van Brederode
De ruïne was ooit het kasteel van de machtige Heren van Brederode, die verwant waren aan de Graven van Holland. Het kasteel is al sinds 1573 een ruïne en werd geheel bedolven onder het stuifzand van de Kennemerduinen. Het werd pas in de negentiende-eeuw weer uitgegraven en in opdracht van de staat gerestaureerd. Nu vormt de ruïne een prachtig décor voor evenementen, zoals bruiloften, concerten en riddertoernooien. In 2021 hebben Co Allan, Taco Hermans en Jan Kamphuis het boek 'Ruïne van Brederode' geschreven.
Plaats
Santpoort-Zuid
Bouwjaar
Omstreeks 1282-1318
Opdrachtgever
Willem I van Brederode
Vroegere functie
Woonhuis
Bijzonderheid
Eén van de eerste rijksmonumenten van Nederland
Te huur
Als trouwlocatie en voor andere evenementen
In handen van Monumentenbezit
Sinds 2016
Bezoekersinformatie
De Ruïne van Brederode is van maart tot en met oktober geopend voor bezoekers. Er worden ook rondleidingen gegeven. De Ruïne van Brederode is in beheer van de Stichting Heerlijkheid Brederode.
Bezoekadres:
Velserenderlaan 2, 2082 LA Santpoort-Zuid
Het kasteel is vermoedelijk in de tweede helft van de dertiende eeuw gesticht door Willem I van Brederode, een afstammeling van de heren van Teylingen en verwant aan de graven van Holland. De oudste bouwfase was vermoedelijk een woontoren op een omgracht terrein.
In het begin van de veertiende eeuw verrees op dezelfde plek een vierkant kasteel, een nieuw type in die tijd, dat ook werd toegepast voor de burchten van graaf Floris V. Hiervan is kasteel Radboud een voorbeeld. Brederode lag op een strategische plek op een oude strandwal tussen duinen en veengebied, aan een belangrijke noord-zuidroute. In de tijd van de Hoekse en Kabeljauwse twisten werd de burcht in 1351 verwoest en vervolgens herbouwd. In 1426 werd het kasteel belegerd door de Haarlemmers en daarna gedeeltelijk afgebroken. Daarna is het weliswaar weer voor bewoning geschikt gemaakt, maar de glorietijd was voorbij. Vanaf de zestiende eeuw raakte het definitief in verval. Spaanse troepen plunderden Brederode in 1573, staken het in brand en bliezen de noordmuur op. De resten verdwenen daarna grotendeels onder het oprukkende duinzand.
In de negentiende eeuw kwam de Ruïne van Brederode opnieuw in de belangstelling te staan. De resten van het kasteel vormden een van de eerste rijksmonumenten in Nederland en er werd ervaring opgedaan met restauratie- en consolidatietechnieken. Dit gebeurde onder leiding van Victor E.L. de Stuers (1843-1916).
Hij wist in 1862 van het Rijk een eerste bedrag van 500 gulden los te krijgen voor het herstel van de Ruïne van Brederode. Later kreeg hij als hoge ambtenaar een grote invloed op de ontwikkeling van de monumentenzorg. Met het ‘geringe’ bedrag ging men desondanks aan de slag. Er was namelijk veel werk te verzetten. Grote delen van het complex lagen verscholen onder puin en zand, waarop inmiddels bomen waren opgeschoten. Eerst werd het opgaande werk aangepakt, het herstel van de wenteltrappen naast de binnenpoort, de middentoren en de donjon. Daarop volgde de voorpoort, die zich in erbarmelijke staat bevond. Bovenop de poortdoorgang was een es gegroeid die het gewelf bedreigde.
Door het recente bouwhistorisch onderzoek dat is uitgevoerd door Co Allan, Pieter Brederoo, Taco Hermans en Jan Kamphuis is onder meer vast komen te staan dat de walmuren van de ruïne vrijwel geen middeleeuws metselwerk bevatten, maar negentiende-eeuwse reconstructies zijn. Ruim 60 procent van de ruïne bestaat uit gereconstrueerd muurwerk!
Met de Ruïne van Brederode worden de resten aangeduid van kasteel Brederode te Santpoort-Zuid.
Het kasteel van Brederode bestond uit een vierkante complex en bevatte drie vierkante torens op de hoeken van de woonvleugels en een ronde toren op de hoek van de binnenplaats. Er was een voorburcht en een buitenhof. De poorttoren en een deel van de noordelijke vleugel zijn uitstekend bewaard gebleven. Het kasteel is toegankelijk via twee poortgebouwen, de voorpoort op de voorburcht en de binnenpoort op de hoofdburcht. Voor beide poorten lag een houten brug. De binnenpoort vormt de toegang tot de hoofdburcht.